Ból pięty jest jedną z najczęstszych dolegliwości stopy, co do częstości występowania ustępuje jedynie skręceniom stawu skokowego. W Stanach Zjednoczonych z powodu bólu pięty udziela się ok. miliona porad lekarskich rocznie. Ból pięty może pojawiać się po stronie podeszwowej (pod kością piętową) lub tylnej. Ból po stronie tylnej może być spowodowany zapaleniem przyczepu ścięgna Achillesa, zapaleniem kaletki ścięgna piętowego lub deformacją Haglunda. Ból części podeszwowej pięty, choć bywa najczęściej spowodowany zapaleniem rozcięgna podeszwowego, ma kilka innych przyczyn.
Ostrogi kości piętowej:
- Ostrogi dawniej uznawane były za przyczynę bólu pięty
- Ostrogi obecnie są u ok. 50% chorych z objawami bólu części podeszwowej pięty i u ok. 15% osób w populacji ogólnej. Mniej niż 5% osób z ostrogami skarży się na ból
- Powstają w wyniku przewlekłego stanu zapalnego i nie są pierwotną przyczyną bólu pięty
- Dawniej uważało się, że ostrogi powstają w rozcięgnie podeszwowym, jednak w rzeczywistości znajdują się w okolicy przyczepu piętowego zginacza krótkiego palucha
Zapalenie powięzi podeszwowej:
- Schorzenie to utożsamiane jest przez wielu chorych z „ostrogą piętową”, jednak tylko u 50% chorych z objawami schorzenia występują osteofity w części podeszwowej kości piętowej, u 15% osób można stwierdzić zwapnienia, które nie powodują dolegliwości.
- Uważa się, że przyczyną schorzenia jest drażnienie bliższego końca powięzi podeszwowej. Czasem w wyniku przebytego urazu stopy. U 15-30% chorych dolegliwości występują w obrębie obu stóp.
- Chorzy odczuwają ból pod piętą, który jest najsilniejszy podczas kilku pierwszych kroków. Ból może się zmniejszać po „rozchodzeniu się”, lecz powraca po dłuższym wysiłku. Zapalenie powięzi podeszwowej często związane jest ze wzmożonym napięciem mięśnia brzuchatego łydki i mięśni kulszowo- goleniowych.
- W czasie długiego siedzenia lub odpoczynku wzrasta napięcie tych mięśni oraz powięzi podeszwowej. Jeśli chory wstanie bez wcześniejszego rozluźnienia wspomnianych struktur, wymuszony wyprost stopy w czasie stania doprowadza do nagłego i silnego rozciągnięcia napiętego mięśnia i powięzi, co powoduje ból.
- Do podjęcia leczenia nie są konieczne dodatkowe badania obrazowe. Można wykonać badanie scyntygraficzne lub rezonans magnetyczny (jeśli rozpoznanie nie jest pewne).
Leczenie zachowawcze:
- W początkowym okresie leczenia zaleca się odpoczynek, leki przeciwzapalne, poduszki odciążające piętę, wkładki ortopedyczne lub buty z profilowaną podeszwą, iniekcje kortykosteroidów, ćwiczenia rozciągające lub unieruchomienie (orteza lub szyna gipsowa na noc)
- Ponieważ u większości chorych z zapaleniem rozcięgna stwierdza się wzmożone napięcie mięśnia brzuchatego łydki, należy stosować ćwiczenia rozciągające. W jednych z przeprowadzonych badań stwierdzono, że regularne ćwiczenia rozciągające mięsień i powięź wraz ze stosowaniem odpowiednich wkładek ortopedycznych są bardziej skuteczne.
Leczenie chirurgiczne:
Jeśli dolegliwości, pomimo prawidłowego leczenia, nie ustępują w ciągu 6 miesięcy, należy rozważyć leczenie chirurgiczne.
Istnieje kilka metod tego typu leczenia:
- Częściowa fasciotomia podeszwowa,
- Plastyka mięśnia (u chorych ze stabilnym lub wysokim łukiem stopy – uwolnienie powięzi podeszwowej, zaś z niskim lub zapadniętym łukiem- wydłużenie mięśnia brzuchatego łydki).
